Mózg nie działa jak komputer. To sieć neuronów, w których non stop zachodzą procesy chemiczne. Zaraz po procesie nauki następuje zapominanie nabytego materiału. Zapominanie to następuje w tempie które w 1885 roku opisał niemiecki psycholog Hermann Ebbinghaus i wyraził za pomocą KRZYWEJ ZAPOMINANIA.
Krzywa zapominania albo krzywa Ebbinghausa to linia przedstawiająca zależność między ilością przechowywanej informacji w pamięci, a upływem czasu, jaki nastąpił od momentu ich zapamiętania.
Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki
W wyniku przeprowadzonych badań Ebbinghaus skonstruował krzywą, która pokazuje, że zdecydowana większość zapamiętanych informacji ulega zapomnieniu w ciągu pierwszych kilku dni od momentu zapamiętania, osiągając poziom ledwie około 25% materiału w piątym dniu (jest to faza szybkiego zapominania). Jednocześnie dalszy spadek ilości zapamiętanej informacji nie jest już tak gwałtowny – w 30. dniu od momentu zapamiętania osiąga wartość nieco ponad 20% (faza plateau).
Krzywa zapominania Ebbinghausa jest przedmiotem badań i analiz matematycznych. Z pewnym przybliżeniem można ją odwzorować za pomocą funkcji wykładniczej. Kolejne przypomnienia w procesie nauki w kolejnych dniach powodują zmianę kształtu krzywej zapominania. Spadek ilości zapamiętanej informacji po kolejnych powtórzeniach jest coraz mniejszy.
Badania Ebbinghausa posiadają pewne ograniczenia: zapamiętywany materiał dotyczył tylko danych z pamięci semantycznej – nie zaś innych rodzajów pamięci np. pamięci proceduralnej (umiejętności) czy pamięci epizodycznej (pamiętanie wydarzeń z życia). Choć wiele badań potwierdza ogólną właściwość procesu zapominania udowodnioną przez Ebbinghausa (zapominanie zależy od upływu czasu) to szybkość zapominania jest bardzo zróżnicowana i zależy od rodzaju informacji. Na przykład pamięć umiejętności ruchowych obniża się znacznie szybciej w ciągu pierwszych kilku dni od poznania nowego materiału, ale też raz nabyte umiejętności ruchowe są bardziej trwałe niż wiedza poznawcza – dlatego po latach niejeżdżenia na rowerze „nasze ciało” pamięta mechanikę ruchów.
Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki
Z badań Ebbinghausa wynikają trzy kluczowe zasady:
- Powtórki są kluczowe, żeby to, co zapamiętujemy jednak z nami zostało, najlepiej w całości i jak najdłużej. Każda powtórka nie tylko przywraca początkowy stan naszej wiedzy, lecz również spowalnia proces zapominania informacji.
- Przerwy w kontakcie z uczonym materiałem mają dramatycznie negatywny wpływ.
- Kształt krzywej zależy od rodzaju uczonego materiału (sensowny-bezsensowny-obrazowy-semantyczny-epizodyczny-ruchowy)
Teoria Ebbinghausa oraz sama krzywa zapominania były rozwijane i udoskonalane, dały początek dla współczesnych metod efektywnego zapamiętywania. Do krzywej zapominania odniósł się m.in. Josh Bersin, ekspert, analityk i doradca związany z firmą Deloitte. Bersin odświeżył temat krzywej zapominania i przedstawił go w wymiarze biznesowym, bardziej przystępnym współczesnym analitykom, niż często krytykowane naukowe badania Ebbinghausa.
Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki
Tylko po dokonaniu solidnych powtórek materiału i przy unikaniu niekontrolowanych przerw w nauce, a także przy uczeni aktywnym, zadawaniu pytań i analizowaniu informacji wytworzymy nowe ścieżki neuronalne – wystarczająco trwałe by umiejętności (lub wiedza) pozostały z nami na długo. W tym przypadku powiedzenie praktyka czyni mistrza ma bardzo realne zastosowanie. Aby osiągnąć pożądane rezultaty trzeba ćwiczyć, powtarzać i stale kwestionować lub dopytywać i pogłębiać wiedzę.
Jak powiedział Yang Cheng Fu:
Nie ma drogi na skróty
a ile włożysz tyle wyjmiesz
