Pa Tuan Chin – Osiem Kawałków Brokatu

 

Zestaw Ośmiu Kawałków Brokatu uruchamia wszystkie mięśnie i stawy oraz masuje narządy wewnętrzne, podobnie jak inne, dobrze ułożone systemy ćwiczeń fizycznych. Jednak aby zrozumieć czym różni się on od zachodnich ćwiczeń i na czym polega jego skuteczność, należy nawiązać do chińskiego obrazu istoty ludzkiego ciała i zdrowia. Można go porównać do łąki, przez którą płynie strumień nawadniający wszystkie rośliny i równomiernie z niej odpływający. Taki organizm wydatkuje tyle energii ile jej przyjmuje. Człowiek, który zużywa więcej energii niż może jej przyjąć, podobny jest do łąki, z której woda odpływa szybciej niż dopływa. Taka łąka wysycha a jej mieszkańcy giną. Odwrotnie jest z organizmem, który przyjmuje więcej energii niż jej zużywa. Podobny jest do łąki ze stojącą wodą. Nadmiar niszczy tak samo jak niedostatek.

Ćwiczenia wykonujemy w wolnym tempie i w rozluźniony sposób, jakbyśmy poruszali się w ośrodku gęstszym niż powietrze. Staramy się nie napinać mięśni brzucha i rozluźnić stopy. Uświadamiamy sobie środek ciężkości ciała w okolicy pępka, w głębi brzucha. Ruch prowadzimy tak, jakby wychodził z tego miejsca. Staramy się rozluźnić biodra. Jeżeli są one wygięte do przodu, wtedy blokują przepływ energii między dolną a górną częścią ciała. Najlepiej jest ćwiczyć rano i wieczorem. Każde z ośmiu ćwiczeń powtarzamy tyle razy, ile mamy ochotę, tradycyjnie jednak jest to zawsze nieparzysta liczba (3,5,9 itd.) Przy czym wykonanie ćwiczenia na lewą i prawą stronę liczymy jako raz. Jeżeli w czasie ćwiczenia utrzymamy w myśli wyobrażenie wykonywanych ruchów, ich działanie się wzmocni.

Podstawowe pozycje:

1. Pozycja naturalna – stopy ułożone równolegle, rozstawione na szerokość barków. Kolana lekko ugięte tak by znajdowały się nad palcami stóp. Ciężar ciała na całych stopach – nie na piętach ani na palcach. Barki rozluźnione, głowa podwieszona, szyja rozluźniona. Brzuch i krzyż rozluźnione. Pachwiny rozluźnione. Ming Men otwarty. Oddech głęboki, do Dan Tian. Plecy proste i rozluźnione.
Podstawowe błędy popełniane w pozycji naturalnej:

• zamykanie Ming Men – robienie kaczego kupra
• napinanie pachwin i pośladków lub świadome rozluźnianie ich na siłę
• wychylanie tułowia do tyłu w wyniku nadmiernego napinania mięśni grzbietu, napinają się wtedy pachwiny i mięśnie brzucha
• nadmierne podnoszenie brody w wyniku napinania mięśni karku i szyi oraz napięcia umysłu „do pracy” – umysł powinien być spokojny choć skoncentrowany, głowa swobodnie podwieszona na punkcie Baihui.
• nadmierne opuszczanie brody w wyniku pozycji tzw „śniętej ryby”, której przyczyną jest uśpiony niepracujący umysł. W tej pozycji myli się rozluźnienie z sennością. Rozluźnienie w Qigong i Tai Chi oznacza swobodę i lekkość ale nie oznacza sflaczenia i bezsiły. Umysł musi cały czas pracować, być tu i teraz – Yi czyli umysł wiąże się w Qigong ze stanem świadomego rozluźnienia czyli Song.
• podnoszenie barków aż do skrócenia oddechu i przenoszenia napięć na inne części ciała – barki muszą być rozluźnione i swobodne, należy je lekko puścić w dół.

Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki

2. Pozycja Ma Bu – pozycja poszerzona w stosunku do naturalnej o jedną do półtorej stopy w każdą stronę. Stopy nieco rozchylone – ustawione pod kątem 30-45 stopni w stosunku do osi wzroku patrzącego na wprost. W maksymalnie obniżonej pozycji Ma Bu uda powinny być równoległe do ziemi, w nieco wyższej uda mogą być pod kątem 30-40 stopni do ziemi. Pachwiny rozluźnione. Wszystkie pozostałe elementy takie jak w pozycji naturalnej. Przede wszystkim dotyczy to otwarcia Ming Men i prostych pleców.
Podstawowe błędy popełniane w pozycji Ma Bu:

• zamykanie Ming Men – wynikające ze słabości nóg i nadrabiania pozycji napinaniem pleców
• skrócenie oddechu i podnoszenie barków do góry – oddech powinien iść głęboko do Dan Tian a barki powinny być swobodne i rozluźnione
• przenoszenie ciężaru na palce albo na pięty – ciężar powinien być rozłożony na całe stopy, kolana powinny być lekko rozchylone – nie powinny zapadać się do środka pozycji
• wypinanie klatki piersiowej do przodu – klatka piersiowa powinna być rozluźniona i opadać w dół, tak samo jak barki
• podnoszenie brody – wynikające z ogólnego napięcia – głowa powinna być podwieszona na Baihui tak jak w pozycji naturalnej.

Za jedną z podstawowych koncepcji Taijiquan uważa się „song” – stan świadomego rozluźnienia. Słowo „song” (wymawiane jako sung) bywa tłumaczone jako „rozluźnienie”, nie oddaje to w pełni znaczenia tego terminu, dotyczy także pozbywania się napięć powstających w trakcie nieprawidłowego wykonywania ruchu czy też przyjmowania nieprawidłowej postawy. Dlatego też „song” oznacza stan rozluźnienia, który wymaga użycia yi (yi to świadomy umysł czyli intencja). Tak więc słowo to oznacza świadome wykonywanie ruchu i świadome przyjmowanie postawy. Poruszając się bądź też pozostając w bezruchu musimy sprawić by ciało i umysł były spokojne i rozluźnione. Zachowujemy w ten sposób stan, który Chińczycy określają słowami: „stałość w ruchu i ruch w stałości”.

 

1. Pierwszy Kawałek Brokatu lub „Podnoszenie Tchian-Li i San Chiao obiema rękami” (tchian-li i san chiao są punktami akupunkturowymi)

Pozycja naturalna. Spleć ręce i z wdechem unieś do wysokości klatki piersiowej, z wydechem wypchnij do  przodu, z wdechem unieś nad głowę i ciągnij do góry, patrz lekko do góry, opuść głowę tak by patrzeć na wprost, z wydechem opuść ręce po bokach.
Podstawowe błędy:

• rozluźnianie uchwytu splecionych rąk przez co nie naciągają one ścięgien dłoni
• brak ciągnięcia rękami w górę – powodujący brak masowania kręgosłupa i klatki piersiowej
• napinanie barków zamiast rozciągania
• wychylanie się do tyłu – pozycja powinna być prosta, biodra rozluźnione, do góry ciągniemy punktami Lao Gong.

Ćwiczenie to masuje kręgosłup i wzmacnia system trawienny. Reguluje przemianę materii
a przede wszystkim uwalnia napięcia klatki piersiowej, usprawniając funkcję płuc i serca.

UWAGA. Rysunki niedokładnie oddają wygląd pozycji. Należy kierować się opisami przy prawidłowym wykonywaniu ćwiczeń.

 

2. Drugi Kawałek Brokatu lub „Napinanie Łuku na obie strony, jak w czasie polowania na żurawia”

Pozycja Ma Bu. Z wdechem unieś lekko ręce, z wydechem opuść ramiona, z wdechem napnij łuk – jedna ręka idzie do przodu w bok, dłoń płasko ustawiona prostopadle do przedramienia, druga ręka zamknięta w pięść idzie do piersi. Z wydechem wróć i opuść ręce.
Podstawowe błędy:

• skręcanie tułowia przy wypychaniu ręki w bok – tułów powinien pozostać w pozycji do przodu, jedynie głowa i ręka idą w bok. Rozciąga to klatkę piersiową.
• zginanie palców dłoni zamiast trzymania dłoni prostej w pozycji prostopadłej do przedramienia – eliminuje to naciąganie ścięgien ręki i górnych żeber a tym samym zmniejsza efektywność pozycji
• zbyt wysoka pozycja lub wręcz stanie na zablokowanych nogach – blokuje to przepływ qi do dolnych partii ciała, napina Ming Men, sprawia że pozycja przestaje działać
• podnoszenie barków przy napinaniu łuku, lub wręcz przyduszanie się tymi barkami – barki powinny być rozluźnione i iść w dół, oddech powinien być głęboki do Dan Tian.

Ćwiczenie to wzmacnia główne stawy organizmu (stawy skokowe, kolana, biodra, barki, łokcie, nadgarstki) i rozluźnia szyję. Wzmacnia mięśnie brzuszne, międzyżebrowe i mięśnie ramion. Likwiduje nadmierny tłuszcz z barków i wzmacnia ręce. Reguluje ciśnienie (wysokie obniża a niskie podwyższa).

W czasie ćwiczenia należy pamiętać o: równoległym ułożeniu stóp względem siebie w pozycji naturalnej i jeźdźca; lekkim ugięciu kolan i ustawieniu ich w linii stóp; podwieszeniu głowy; rozluźnieniu ramion i mięśni brzucha; rozluźnieniu lędźwiowej części pleców (otwarcie punktu ming-men); koordynacji ruchu z oddechem; wykonywaniu ruchu swobodnie – bez wysiłku.

Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki

3. Trzeci Kawałek Brokatu lub „Przy regulacji śledziony i żołądka należy podnosić jedną rękę”

Pozycja naturalna. Z wdechem unieś lekko ręce, z wydechem opuść ramiona, z wdechem unieś jedną rękę do góry a drugą w dół (nie unoś głowy), Rozciągnij ręce – jedną wypchnij w dół drugą w górę, z wydechem wróć do środka, z wdechem zrób to samo w przeciwną stronę (druga ręka w górę i druga w dół). Pamiętaj by palce dłoni były wyprostowane i ułożone pod kątem prostym do przedramienia. Dłoń dolnej ręki wskazuje kierunek w przód, dłoń górnej ręki wskazuje kierunek do osi ciała.
Podstawowe błędy:

• jak w poprzednich pozycjach – zginanie palców dłoni i niedostateczne naciąganie pozycji
• podnoszenie i napinanie barków – barki – pomimo rozciągania – powinny być rozluźnione. Pozycję rozciągamy poprzez punkty Lao Gong.
• napinanie pleców i Ming Men – plecy – pomimo rozciągania – powinny być rozluźnione i proste
• podnoszenie głowy – głowa w przeciwieństwie do pozycji pierwszej pozostaje prosto

To ćwiczenie powoduje lepszy dopływ krwi do sytemu trawiennego co poprawia przemianę materii. Wzmacnia i masuje wszystkie organy jamy brzusznej. Pomaga przy zaparciu i rozluźnia napięcia mięśni tylnej części ciała. Wzmacnia mięśnie, które leżą wzdłuż kręgosłupa i pracują podczas oddychania.

 

4. Czwarty Kawałek Brokatu lub „Przy zmęczeniu kręgosłupa i siedmiu boleściach należy oglądać się w tył”

Pozycja naturalna. Z wdechem obróć głowę w lewo i spojrzyj za siebie z w wydechem wróć, z wdechem zrób to samo w drugą stronę.
Podstawowe błędy:

• napinanie barków i przyciąganie ich do brody – barki powinny iść na zewnątrz i rozciągać się.
• zapominanie o patrzeniu za siebie – zarówno wzrok jak i umysł są bardzo ważne we wszystkich pozycjach. Pozycja ta pracuje zdecydowanie inaczej przy odpowiedniej pracy wzroku.

Podobnie jak poprzednie, to ćwiczenie także rozluźnia stawy barkowe, poprawiając przepływ energii do ramion. Pomaga w lepszym ukrwieniu rąk w przypadku, gdy są zawsze chłodne. Zwiększa ruchliwość szyjnego odcinka kręgosłupa oraz rozluźnia napięcia karku. Pozwala usunąć blokadę tej części kręgosłupa, poprawiając ukrwienie mózgu. Przeciwdziała problemom psychicznym, jakimi są nieśmiałość i depresja. Jest pierwszym z serii ćwiczeń ( 4,5,6 ), które oddziałują na rdzeń kręgowy i wpływają na wegetatywne funkcje organizmu.

 

5. Piąty Kawałek Brokatu lub “Kręceniem głowy i machaniem ogona można usunąć wewnętrzny ogień”.

Pozycja Ma Bu. Połóż dłonie na pachwinach. Z wdechem skłoń się nad nogami i obróć w lewo, zatrzymaj się na chwilę patrząc na wprost w swoją lewą stronę, z wydechem wróć do środka. Z wdechem zrób to samo w drugą stronę.
Podstawowe błędy (z pozycją tą jest związane wiele błędów należy na nie zwracać szczególną uwagę):

• skręcanie bioder tak że noga odstawna skręca się w kierunku ruchu – nogi przez cały czas powinny być ustawione jak w pozycji Ma Bu, skręca się tylko część ciała od bioder w górę. Ręka leżąca na nodze odstawnej może nawet delikatnie odpychać pachwinę tak by noga pozostała w odpowiedniej pozycji. Dzięki temu intensywnie rozciąga się klatka piersiowa i masuje kręgosłup.
• prostowanie kolana w nodze odstawnej – jak powyżej: nogi powinny przez cały czas pozostawać w pozycji Ma Bu. Rozciąga się górna część ciała.
• podnoszenie barków i blokowanie oddechu – pozycja powinna być swobodna, barki rozluźnione, oddech do Dan Tian.
• wstawanie z pozycji lub wręcz blokowanie kolan – w takim ułożeniu pozycja przestaje działać, blokuje się przepływ qi do dolnych partii ciała, budują się napięcia w pasie biodrowym.
• wypychanie brody do przodu przy wdechu – nadmiernie napina to klatkę piersiową zamiast ją rozciągać, napina to też szyję i barki. Głowa powinna być podwieszona, wzrok stanowczy ale spokojny.

To ćwiczenie pobudza witalne siły organizmu. Masując całe ciało, powoduje lepsze ukrwienie i wzmocnienie wszystkich organów jamy brzusznej. Likwiduje napięcia i ból w dolnej części pleców korygując najniżej położony odcinek kręgosłupa. Wzmacnia stawy biodrowe, kolana i stawy skokowe. Masuje splot słoneczny i usuwa jego napięcia, dzięki czemu rozluźnia też umysł (inna nazwa tego ćwiczenia brzmi:“wylewanie ognia z umysłu”). Ćwiczenie rozgrzewa ciało.

 

6. Szósty Kawałek Brokatu lub “Sięganiem stóp obiema rękami można wzmocnić nerki i biodra”

Pozycja naturalna. Oprzyj dłonie na nerkach. Z wdechem wychyl się do tyłu i patrz za siebie. Z wydechem skłoń się do kostek i chwyć nogi pod palcami (kolana ugięte). Z wdechem odchyl głowę do przodu i spojrzyj przed siebie, wciągnij kręgosłup (pozycja przeciwna do kociego grzbietu). Z wydechem luźno wróć do pozycji stojącej.
Podstawowe błędy:

• zbyt wysoka pozycja przy chwytaniu dłońmi za stopy – nie pozwala to wciągnąć kręgosłupa. Pachwiny i podbrzusze powinny leżeć na udach, biodra powinny swobodnie się układać i być rozluźnione.
• zapominanie o puszczeniu głowy podczas schodzenia w dół i wstawania – istnieje naturalna tendencja by napinać szyję i podtrzymywać lekko głowę – nie pozwala to na pozbycie się napięć z karku i barków.
• zapominanie o spojrzeniu przed siebie przy wciąganiu kręgosłupa – zmniejsza to efektywność masowania tylnych partii ciała i ustawiania się bioder, napina to barki i przydusza zamiast je rozciągać i rozluźniać
• ciągnięcie stóp poprzez napinanie barków a nie „z pozycji i całym ciałem”, przy wciąganiu kręgosłupa siłę ciągnącą generujemy z całej pozycji starając się jednocześnie rozluźnić barki i całe ciało

To ćwiczenie jest najważniejsze z całego zestawu Ośmiu Kawałków Brokatu. Rozluźnia wszystkie duże stawy naszego organizmu i stymuluje zakończenia nerwowe wpływając na organy wewnętrzne. Uwalnia napięcia w plecach, ramionach i klatce piersiowej. Korzystnie wpływa na kręgosłup i prawidłowo ustawia biodra. Wzmacnia organy wewnętrzne a szczególnie nerki, dzięki czemu pomaga oczyścić organizm. Szczególnie korzystne jest dla ludzi ciągle zmęczonych i mających depresję.

Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki

7. Siódmy Kawałek Brokatu lub „Zwiniętymi pięściami i groźnymi oczyma można powiększyć Chi i siłę „

Pozycja Ma Bu. Z wdechem unieś lekko ręce i zamknij w pięści, z wydechem napnij pieść i wypchnij ją do przodu lekko w dół (kostkami do góry) a drugą rękę przyciągnij do pachwiny (kostkami do dołu) łokieć cofnij. Z wdechem unieś lekko dłonie, z wydechem opuść je.
Podstawowe błędy (błędy te są podobne do błędów popełnianych w piątym kawałku brokatu – szczególnie chodzi tu o nadmierne skręcanie ciała i zatracanie pozycji Ma Bu)

• przekrzywianie się na boki – przy napinaniu wszystkich mięśni tułów nie powinien przekrzywiać się w kierunku ręki wychodzącej w przód a powinien pozostawać prosto – wynika to z nadmiernego napinania tej ręki w stosunku do reszty ciała – należy pamiętać że w tej pozycji napinamy WSZYSTKIE mięśnie ciała nawet język i powieki. Zrównoważone napięcie wszystkich mięśni łącznie z pośladkami i mięśniami podżebrowymi pozwoli na utrzymanie pozycji prostej.
• skręcanie ciała w kierunku ręki wychodzącej w przód – problemy wynikają z tego samego oraz z niedostatecznej pracy umysłu skupiającego się wyłącznie na ręce a nie na całym ciele.
• zatrzymywanie oddechu na poziomie klatki piersiowej – oddech powinien najpierw pójść głęboko do Dan Tian a potem zostać wyciśnięty PRZEPONą a nie mięśniami żeber. Należy wycisnąć wszystkie resztki oddechu pozostające w płucach.
• podnoszenie barków i przyduszanie się – pomimo napinania mięśni należy to robić z zachowaniem wszystkich zasad Qigong – a zatem barki są utrzymywane w dole a oddech jest swobodny.
• podnoszenie pozycji i blokowanie kolan – jak wyżej.

Jest to najintensywniejsze ćwiczenie z całego zestawu. Wszechstronnie wzmacnia cały organizm. Tworzy energię witalną i dynamizuje całe ciało. Doskonałe dla ludzi ospałych i leniwych, jeśli się w ogóle zmuszą do ćwiczenia. Reguluje wagę ciała i ciśnienie krwi. Powoduje uelastycznienie mięśni międzyżebrowych, dzięki czemu rozluźnia klatkę piersiową, usprawniając oddychanie i pracę serca.

 

8. Ósmy Kawałek Brokatu lub „Siedmiokrotne wytrząsanie pleców uwolni ciało od stu niedomagań”

Z wdechem wespnij się na palce stóp i podnieś barki, z wydechem opadnij luźno na ugięte nogi.
Podstawowe błędy:

• Uwaga NIE WOLNO opadać na zablokowane kolana – może to się skończyć niedobrze dla kręgosłupa a nawet doprowadzić do wstrząśnienia mózgu.
• zbyt miękkie opadanie, nie wytrząsające napięć – pomimo opadania na ugięte kolana należy robić to tak by pięty uderzały w podłogę a nie miękko się z nią sklejały – w tym drugim przypadku nie wytrząśniemy napięć i nie rozluźnimy ciała
• pochylanie się do przodu przy nabieraniu oddechu – staramy się zachować pozycję prostopadłą do podłoża
• napinanie barków zamiast luźnego podciągania ich do góry – barki powinny być podciągnięte do góry ale luźne
• napięta pozycja przy opadaniu – podczas opadania staramy się rozluźnić napięcia w CAŁYM ciele i poczuć wstrząs we wszystkich mięśniach ciała. Oddech powinien wypływać swobodnie i być wytrząsany przez wstrząs. Biodra powinny być rozluźnione.

To ćwiczenie usuwa zmęczenie. Dzięki lekkim wstrząsom wzmacnia stawy całego ciała oraz kręgosłup, polepszając ukrwienie i czynność mózgu. Usuwa wiele napięć, co według tradycyjnej medycyny chińskiej zapobiega chorobom.

Opisy powyższe są jedynie uzupełnieniem wiedzy przekazywanej na zajęciach.

Opracowanie: Add-Vantage.Warszawa.pl Marcin Małecki